Gliwice
Gliwice (śl. Glywicy, łac. Glivitium, niem. Gleiwitz, czes. Glivice albo Hlivice) – miasto w południowej Polsce na prawach powiatu w województwie śląskim, siedziba władz ziemskiego powiatu gliwickiego oraz diecezji gliwickiej.
Miasto przyłączono do Polski w 1945 roku. W latach 1945-1950 należało do województwa śląskiego. W latach 1950-1998 miasto należało do województwa katowickiego. Gliwice zajmują 17. miejsce na liście największych miast Polski według powierzchni, 18. miejsce na liście największych miast Polski według ludności, jest także 4. największym miastem województwa śląskiego według ludności. Dawniej historycy, głównie niemieccy, wiązali pochodzenie nazwy Gliwice/Gleiwitz (pisane również dawniej: Glywice czy Glewitze; łac. Glivitium) od czeskiego pojęcia chlewa (oboczność g do h). Taką tezę postawił między innymi autor pierwszej monografii miasta niemiecki autor Beno Nietsche. Stąd można stwierdzić, że XIII-wieczna nazwa miejscowa została powiązania z czeskim pochodzeniem. Twierdzenie Beno Nietschego zostało zweryfikowane przez niemieckich i polskich językoznawców i zastąpione dwiema innymi koncepcjami: Gliw albo Gliwa – to imię osobowe, które występowało na terenie Śląska w średniowieczu. W tym przypadku Gliwice posiadają nazwę patronimiczną utworzoną od imienia właściciela ziemi lub jej dzierżawcy, względnie założyciela, zasadźcy Gliwic. Gliw – w językach słowiańskich oznacza często teren gliniasty, obszar podmokły, wilgotny. Ciekawostką jest fakt, że w językach słoweńskim, chorwackim i serbskim termin glive / gljive oznacza grzyby, zaś gljivice – małe grzybki. Według tej wykładni nazwa Gliwic jest nazwą topograficzną, utworzoną od właściwości obszaru na którym założono miasto. Jedna i druga teza ma swoich zwolenników i przeciwników, choć językoznawcy raczej skłonni się przychylać się do drugiej, topograficznej wykładni. W wielu opracowaniach niemieckich można się jeszcze spotkać z tezą wcześniejszą, powielaną bezpośrednio od Beno Nietschego. Pieczęć miejska z 1400 roku. |