Prudnik
Prudnik (niem. Neustadt in Oberschlesien w latach 1708-1945, łac. Neostadium) – miasto w woj. opolskim, w powiecie prudnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Prudnik. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego.
Według danych z 2005, miasto miało 26 400 mieszkańców. Miasto jest położone w południowej części województwa opolskiego nad rzeką Prudnik (lewy dopływ Osobłogi), na pograniczu Płaskowyżu Głubczyckiego i północno-wschodniej części Gór Opawskich. Ślady pobytu człowieka na terenie obecnego miasta Prudnik, potwierdzone badaniami archeologicznymi, sięgają epoki paleolitu. Miejscowa ludność utrzymywała kontakty handlowe z Rzymem, co dokumentują znalezione tu rzymskie monety datowane na lata 700 p.n.e. – 1250 n.e. Istnieją dwie wersje powstania miasta początkowo zwanego Prądnik (nazwa pochodzi od nurtu wody). Pierwsza z tych wersji mówi, że drewniany zamek Wagendrösel (zwany Wieżą Pogańską) założyli ok. 1000 roku templariusze, w którym mieszkali do 1302 roku, co jest raczej nieprawdą, gdyż zakon powstał dopiero w 1118 roku. Druga wersja, która znajduje już częściowe potwierdzenie w dokumentach historycznych wskazują, że założycielem miasta mógł być czeski rycerz Woka z Rosenberga (Rużomberku), który w latach 1255-1259 założył w okolicy obecnego Prudnik kilka wsi i w zakolu rzeki Prudnik – zamek gotycki, kontrolujący ruch na szlaku handlowym z Nysy do Opawy. Syn Woka z Rosenberga, Henryk ok. 1279 roku uzyskał dla Prudnika lokację miasta na prawie niemieckim. W tym okresie powstał szachownicowy układ ulic z Ratuszem i tzw. blokiem śródrynkowym, otoczony owalnym układem murów obronnych. W roku 1331 pojawia się po raz pierwszy nazwa Prudnik, powstała prawdopodobnie wskutek biurokratycznych zmian nazw przystosowujących je do języka czeskiego. Prudnik bowiem do 1337 roku znajdował się w granicach Królestwa Czeskiego. Początkowo miasto nazywało się prawdopodobnie Prądnik, potem Prudnik, później w języku niemieckim Polnisch-Neustadt, a wreszcie od 1708 Neustadt in Oberschlesien. Następnie ziemia prudnicka znalazła się pod panowaniem Bolesława II Niemodlińskiego stając się częścią Księstwa Niemodlińskiego. Prudnik stał się wtedy posiadłością dziedziczną Piastów Opolskich. Władali oni Prudnikiem do śmierci Jana II Dobrego w 1532 roku, na który wygasła dynastia Piastów Opolskich. W myśl zawartych z Janem II Dobrym umów Prudnik wraz z całym księstwem raciborsko-opolskim stał się lennem Habsburgów. W tym czasie Prudnik było prężnym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. Znani byli zwłaszcza prudniccy płóciennicy, eksportujący swoje wyroby do Holandii, a także garbarze. W trakcie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) ludność Prudnika została zdziesiątkowana. W 1625 roku tereny te zostały objęte epidemią dżumy a w 1642 roku miasto zdobyli Szwedzi, którzy je splądrowali i spalili. Po zakończeniu wojny miasto zostało jednak szybko odbudowane, dzięki pomocy cesarza Ferdynanda III Habsburga i cechu śląskich rzeźników. Następnie w wyniku wojen śląskich Prudnik znalazł się pod panowaniem Prus. Na początku XIX wieku nastąpił dalszy rozwój miasta, które staje się ośrodkiem przemysłowym. W 1828 roku miasto miało ok. 4000 mieszkańców. W mieście powstały pierwsze fabryki wełny, lnu i jedwabiu, a także założona przez żydowskiego przemysłowca Samuela Fränkla fabryka adamaszku (istnieje do chwili obecnej jako ZPB "Frotex" S.A.). Wybudowano także cegielnię, browar, młyny i fabrykę octu. W 1876 roku otwarto linię kolejową, która połączyła Prudnik z Nysą i Koźlem. Na początek XX wieku w Prudniku zbudowano łaźnię miejską, park i koszary, a Prudnik stał się garnizonem wojskowym. W 1921 roku w trakcie plebiscytu śląskiego Prudnik znalazł się poza terenem plebiscytowym, który objął tylko wschodnią część powiatu prudnickiego (85,68% głosów za Niemcami), choć istniały tu polskie organizacje w tym Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska. Nowy okres w dziejach Prudnika rozpoczął się w dniu 18 marca 1945 roku w chwili zdobycia miasta przez Armię Radziecką, choć miastem frontowym był aż do maja 1945 roku. W związku z tym, że w niewielkiej odległości od miasta broniły się oddziały niemieckie, które skapitulowały dopiero w maju 1945 roku. Wtedy też miasto zostało przejęte przez administrację polską. Pieczęć miejska z XIV wieku. |