Syców


[Rozmiar: 10168 bajtów]

Syców (niem. do 1945 r.: Groß Wartenberg, wcześniej także Polnisch Wartenberg) – miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Syców. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. kaliskiego. Przed 1975 r. było siedzibą powiatu sycowskiego w ramach starego województwa wrocławskiego. Miasto położone jest na pograniczu Wzgórz Twardogórskich i Wzgórz Ostrzeszowskich.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 10 763 mieszkańców.
Źródła z k. XIII w. przytaczają słowiańską nazwę Syczowe lub Syzow, z której po przejęciu miasta przez Polskę utworzono obecną nazwę. Na jej miejscu prawdopodobnie już przed 1276 książę wrocławski lokował miasto Wartenberg, w którym osadził kolonistów z Frankonii, na co wskazują udokumentowane później nazwiska mieszczan. Osada otrzymała nowoczesne, regularne rozplanowanie przestrzenne. W dokumencie z 1276 r. Albert von Schmollen określony jest jako kasztelan we Wrathenberc, mieście zbudowanym wokół warownej twierdzy na szlaku handlowym między Wrocławiem, Kaliszem, a Toruniem. W 1287 r. wzmiankowany jest miejscowy kościół farny. W 1283 r. dokument biskupstwa wrocławskiego po raz ostatni wymienia obie wersje nazw, mówiąc o "districtus Syczow sive Wartinbergk". Źródła z 1312 r. ostatecznie potwierdzają posiadanie przez osadę praw miejskich. W 1293 r., w wyniku podziałów dziedzicznych Śląska miasto przechodzi z Księstwa Wrocławskiego do Księstwa Głogowskiego, by ostatecznie w roku 1320 znaleźć się w granicach Księstwa Oleśnickiego.
Po śmierci ostatniego piastowskiego księcia oleśnickiego, jego ziemie przechodzą pod panowanie czeskie. Król Władysław II Jagiellończyk (król Czech i Węgier) wydziela w 1489 r. z księstwa tzw. Wolne Państwo Stanowe, które nadaje rodowi von Haugwitz. W 1529 r. posiadłość przechodzi na Panów von Maltzan, którzy następnie sprzedają je za 133 tysiące guldenów Georgowi von Braun w 1571 r. 20 lat później Georg Wilhelm von Braun sprzedaje ziemie za 140 tysięcy talarów Abrahamowi Burgrabiemu von Dohna-Schlobitten. Trzy lata później burgrabia rozpoczyna budowę nowego zamku (ukończona w 1608 r.).
W roku 1734 rozpoczyna się panowanie książąt von Biron (później von Biron-Kurland, zobacz: Ernest Jan Biron), trwające aż do zakończenia II wojny światowej. W 1741 r. Wartenberg, wraz z całym Dolnym Śląskiem, zostaje włączony do Prus i podniesiony do rangi miasta powiatowego. W 1758 r. mieszkają w nim 863 osoby.
1805: usunięto część murów miejskich
1847: pierwsza gazeta wydawana w mieście - Groß-Wartenberger Kreisblatt
1853: rozbudowano zamek
1870-1872: budowa linii kolejowej Oleśnica-Kępno przez Syców (stacja kolejowa otwarta w 1871 r.); pierwotnie odcinek ten miał stanowić fragment bezpośredniej trasy Wrocław-Warszawa (Breslau-Warschauer Eisenbahngesellschaft), jednak wskutek braku zainteresowania władz rosyjskich, a później polskich nie została ona zrealizowana do dziś
1880: miasto ma 214 domów i 2 320 mieszkańców
1888: miasto przemianowano na Gross Wartenberg; pierwotnie miasto nazywano Wartenberg, później zaś Polnisch Wartenberg (ze względu na skład etniczny miejscowej ludności oraz przebiegającą do 1793 r. w pobliżu miasta granicę Rzeczypospolitej) w celu odróżnienia go od Deutsch Wartenberg (dziś Otyń), również położonego w historycznych granicach Śląska 1920: w rezultacie ustaleń traktatu wersalskiego, duża część powiatu sycowskiego przypadła Polsce, a Syców stał się miastem przygranicznym; wschodnia granica Rzeszy, przebiegająca niegdyś niemal 30 km na wschód od miasta, zbliżyła się na odległość 3 km 1937-1941: budowa linii kolejowej do Bukowy Śląskiej, dzięki której Syców uzyskuje bezpośrednie połączenie z Namysłowem
Do roku 1945, jako Groß Wartenberg (w wolnym tłumaczeniu: Wielka Strażnica), Syców pozostawał w granicach pruskiego rejonu administracyjnego Breslau (Wrocław). W roku 1939 r. w mieście zameldowanych było 3 089 osób, głównie narodowości niemieckiej.
W styczniu 1945 r. prawie niezniszczone miasto dostało się w ręce Armii Czerwonej, która przebywa w nim około pół roku. W tym czasie miasto zostało częściowo zniszczone, a ratusz i zamek podpalone. Zabytki te zostały następnie rozebrane przez administrację polską, a niemiecka ludność miasta wysiedlona i zastąpiona polskimi osadnikami. W miejsce bloku śródrynkowego z ratuszem władze wyznaczyły parking samochodowy, zaś sam rynek przemianowały na Plac Wolności; część ubytków w tkance miasta zastąpiona została socjalistyczną architekturą mieszkaniową. W miejsce zamku utworzono skwer publiczny. W 1946 r. miasto liczyło 2600 mieszkańców.
W latach 1945-1975 siedziba powiatu sycowskiego.
Linia kolejowa do Bukowy Śląskiej została w 1988 r. zamknięta, by w r. 1992 ulec całkowitej rozbiórce. W r. 2002 zlikwidowane zostały ostatnie połączenia pasażerskie na trasie Kępno-Syców-Oleśnica. W 2000 r. oddano za to drogową obwodnicę miasta, dzięki czemu udało się wyprowadzić przechodzący dotąd przez samo centrum ruch tranzytowy.

[Rozmiar: 12822 bajtów]          [Rozmiar: 13528 bajtów]

Pieczęć miejska z lat 1377 - 1430.


[Rozmiar: 13794 bajtów]

Pieczęć miejska z XV wieku.