Wołczyn


[Rozmiar: 9285 bajtów]

Wołczyn (niem. Kunzestadt albo Konstadt) to miasto w woj. opolskim, w powiecie kluczborskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wołczyn.
Wołczyn leży na Nizinie Śląskiej. Jest największą z czterech gmin powiatu kluczborskiego. Według danych z 31 grudnia 2004, miasto zamieszkiwało 6221 mieszkańców.
Osada Wołczyn powstała na starym szlaku solnym, który w owym czasie prowadził z Krakowa przez Kluczbork do Wrocławia. Legenda mówi, że jednemu z kupców padł wół, do którego był on bardzo przywiązany. Owy kupiec postanowił, że zostanie w tym miejscu przez jakiś czas, a za posiadane pieniądze założy osadę. Nazwał to miejsce Wołczyn, gdyż wół uczynił, że kupiec osiadł na tej ziemi.
Inna legenda mówi, że pewien pasterz wypasał woły niedaleko szlaku solnego. Jeden z wołów wykopał zatkany garniec. Okazało się, że w garncu znajdują się pieniądze, które mógł zgubić któryś z kupców zatrzymujących sie na odpoczynek. Za owe pieniądze pasterz założył osadę - Wołczyn.
kroniki. Pierwszym ludem na tej ziemi byli Wandalowie, którzy w niedługim czasie zostali zastąpieni przez Słowian. Ziemie te były wówczas pod panowaniem Mieszka I Księcia Polan. Dowodem na to są słowiańskie nazwy wsi: Wurzbie, Jerałcice zapisane w kronikach. Aż do 1945 r. Wołczyn nosił nazwę Kunzestad - od imienia zasadźcy miasta - Kunzo Wilrycha.
Wałczyn pojawia się w dokumentach miejskich tylko raz - roku 1845 i nie wiadomo właściwie skąd się taka nazwa wzięła. Powrócono do niej dopiero po wojnie, by podkreślić słowiański rodowód miasta. Pierwsza wzmianka w dokumentach o istnieniu osady w miejscu dzisiejszego Wołczyna to akt nadania jej przez księcia Henryka III Śląskiego praw miejskich z dnia 22 stycznia 1261 r. według tych dokumentów miasto miało jednak nazywać się na cześć założyciela Książęca Dolina (Fuerstental). Nazwa jednak się nie przyjęła. Zanim Kunzo – dzierżawca ziem zwanych przez Henryka III "wielkim lasem" otrzymał od niego nakaz lokacji osada musiała jednak już od wielu lat funkcjonować jako targowa. Tędy przebiegał szlak handlowy Kraków - Kluczbork - Wrocław. Wraz z nadaniem praw miasta zyskało 100 włók pola, 10 lat wolnych od podatków i nowe prawa targowe. Kunzestad nigdy nie został otoczony murami obronnymi, stąd w herbie drewniana strażnica. Do XVII w. Kunzestad rozwijał się pomyślnie. Ludność utrzymywała się z rolnictwa, rzemiosła i handlu. Najliczniejszy był cech szewski- pod koniec XVIII w. skupiał ponad 70 rzemieślników, wszystkich mieszkańców było zaś 800. Płody rolne i rękodzieła zbywane były na 5 corocznych jarmarkach, eksportowano je także do Wielkopolski. Do 1495 r. Wołczyn był miastem książęcym kolejnych dynastii Piastów: brzeskich, świdnickich i opolskich. Następnie aż na 300 lat przeszedł w ręce prywatne - magnackiego rodu Posadowskich, potem we władanie cesarzy pruskich Fryderyka II i Fryderyka III.
Miasto było kilkakrotnie zaludniane: w XV w. przez osadników husyckich, w XVII w.- po wyniszczeniu przez epidemie i pożary w 1432 r., 1581 r., 1588 r., 1627 r. i 1633 r. – także przez wygnanych z Polski arian. W XVI w. powstała tu znana w kraju z wysokiego poziomu nauczania szkoła miejska, a w XVIII i w początkach XIX w. mieściło się znane proseminarium dla polskich ewangelików, przeniesione później do Kluczborka. Za panowania cesarzy pruskich miasto otrzymało swój statut i urząd stróża miejskiego. Po trudnych latach gospodarczego załamania i masowej emigracji zarobkowej mieszkańców sytuacja zaczęła się poprawiać po doprowadzeniu kolei żelaznych do Kluczborka. W połowie XIX w. otwarto tu - największą wówczas - roszarnię lnu. W latach międzywojennych dobudowano oddział roszarni konopi. Powstały też 2 małe browary, gorzelnia, a w 1893 r.- fabryka drożdży - zalążek dzisiejszej fabryki Lesaffre Bio Corporation (dawniej: Śląskiej Fabryki Drożdży "Polmos") zaopatrującej w swoje produkty jedną czwarta kraju. W 1904 r. wybudowano gazownię i oświetlono ulice.
W 1796 r. Wołczyn liczył 893 mieszkańców, w 1939 - 3899 a w 2001 r. - 6497. Wołczyn zawsze należał do najmniejszych miast Śląska Opolskiego, zachowało się też w nim bardzo mało świadectw historii. Może się jednak szczycić bardzo oryginalnym herbem. Przedstawia on w czarnym tle białą drewniana, ciosową, blankowaną wieżę z otwartą bramą i dwoma oknami, która stoi na srebrnym półksiężycu. Na zakończeniu jego rogów umieszczone są dwie sześcioramienne złote gwiazdy. Takie godło występuje na pieczęciach miejskich począwszy od XVI w. Nie wiadomo, kto je ustanowił, choć jak głosi legenda, herb widniał już na akcie nadania praw miejskich. Ze względu na położenie miasteczka na szlaku handlowym w XV w. grasowali w pobliskich lasach rabusie. Przywódcą ich był Hanz Borschwitz, właściciel zamku wołczyńskiego znajdującego się na najwyższym terenie miasta, wokół którego rozciągały się bagna. Zamek był twierdzą trudną do zdobycia, a jego mieszkańcy siali ogólny postrach. Ostatecznie jednak zdobyto go, a jego właściciela wyrokiem księcia spalono na rynku w Oleśnicy.

[Rozmiar: 13860 bajtów]

Pieczęć miejska z początku XV wieku.