- 287 -

1245 August 9, Lyon.

Papst Innozenz IV. nimmt das Bistum Breslau auf Bitten des Bischofs Thomas in den päpstlichen Schutz und bestätigt seine Besitzungen.

Or. dep. südl. Perg. Breslau DA WW (R) 79 (A); Kop. ebenda Liber Niger (14. Jh.), fol. 446-447 (B); Vidimus des Breslauer Rates von 1457 Nov. 8, ebenda (C).
Sommersberg, Silesiacarum Rerum Scńptores 3, S. 779 ff. (Auszug); Lünig, Codex Germaniae diplomaticus 2, Frankfurt-Leipzig 1733, Kol.323-326 (Auszug); Stenzel, Urkunden zur Geschichte des Bistums Breslau Nr. 5 = F. Minsberg, Geschichte der Stadt und Festung Groß-Glogau 2, Glogau 1853, S. 503-506 (Auszug mit deutscher Übersetzung) = Haeusler Nr. 46 (Auszug); Schulte DQ 3, S. 183-194 (erstmals aus A) = Milewski, Dwie bulle wrocławskie z lat 1155 i 1245 (Prace Filolog. 11, 1927), S. 434-438; Nemec, Listinar Tesinska I, l. Nr. 9 (nach B). - Reg. ep. Vrat. S. 36; Potthast 11792; SR 637; CDS II/1, Nr. 129; CDB 4, Nr. 350; Urban, Katalog dokumentów archiwum archidiecezjalnego we Wrocławiu l, Nr. 36; Urban, Wykaz regestów dokumentów archiwum archidiecezjalnego we Wrocławiu Nr. 9; W. Kuhn, Die Besiedlung des Reichthaler Haltes, jetzt in: ders., Beiträge zur schlesischen Siedlungsgeschichte, München 1971, S. 81. Das Original hat das gleiche Schicksal erlitten wie die Schutzurkunde Papst Hadrians IV. von 1155 (SUb I Nr. 28): erst längere Zeit verschollen, dann wieder aufgefunden und von Schulte ediert, heute offensichtlich wieder verloren, vgl. Urban, Katalog S. 9. Da uns auch kein Photo des Originals vorliegt, wiederholen wir die Edition Schultes unter Zuhilfenahme von B; einige offensichtliche Fehler von Schulte wurden verbessert; abweichende Schreibungen in B wurden in den Variantenapparat nur aufgenommen, wenn sich dadurch andere Lesarten ergeben, rein orthographische Unterschiede wurden nicht berücksichtigt. - Zur Deutung der Ortsnamen vgl. neben SUb I Nr. 28 und der dort genannten Literatur ferner Engelbert Z. 50, S. 292; Korta, Rozwój wielkiej własności feudalnej na Śląsku do połowy XIII wieku, Breslau 1964; passim; Frelek, Sobótka 18, S. 380 f.; Kuhn a. a. O. S. 89 f.

Innocentius episcopus servus servorum dei venerabili fratri Thome episcopo Wratizlauiensi eiusque successoribus canonice substituendis in perpetuum. In eminenti apostolice sedis specula licet immeriti disponente domino constituti fratres nostros episcopos tam propinquos quam longe positos fraterna debemus caritate diligere et ecclesiis sibi a deo commissis pastorali sollicitudine providere. Quocirca, venerabilis in Christo frater episcope, tuis iustis postulationibus clementer annuimus et ecclesiam sancti Iohannis baptiste Wratizlauiensem, cui auctore deo preesse dinosceris, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. Statuentes, ut quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia impresenciarum iuste ac canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblacione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefata ecclesia sita est cum omnibus pertinentiis suis; ius episcopale, quod habes in Tesin, Ratibor, Cozli, Thosech, Opol, Otomuchou, Rechen, Nemchi, Bardo, Stregom, Suini, Legnichezk, Vratizlauia, Milich, Sandouel, Glogou, Bithom, Crosten, Sagan, Bolezlauez, Grodez et Wlan castris; castrum Otomuchou cum foris, villis et omnibus pertinentiis suis; castrum de Milich cum foro et omnibus pertinentiis suis. In territorio Vratizlauiensi Cerequiz, Cotouici et Sulizlauici villas cum hominibus et omnibus pertinentiis suis; villam, que Seligouo dicitur, quam eidem ecclesie a . . duce Bolezlauo iusto emptionis titulo te proponis adeptum; Cahouo, Pstreiouici, Scotenici, Tachouo, Budchici, Piruosouo et Cihntici villas cum omnibus pertinentiis suis; tres villas super aquam Vidauam, que Vidaue nuncupantur, cum omnibus pertinentiis suis, quarum unam Crisanus decanus, alteram Iohannes cantor et reliquam Vincentius canonicus Vratizlauiensis ad ipsos hereditario iure spectantes eidem ecclesie pia et provida liberalitate donarunt; item aliam villam, que Vidaua dicitur, super eadem aqua positam cum pertinentiis suis; Semirouo et Rendissouo villas cum pertinenciis suis; Povidlzlio prope Milich et Kazouo villas, quas ad te hereditario iure spectantes eidem ecclesie pia et provida liberalitate dedisti; Ostrouci et Zmigrod villas cum parvis villis circumadiacentibus et aliis pertinentiis suis; Racicouo, Harbci, Wseuilci, Morantino, Paulouo, Transouici, Trscenez, Borcouici, Gostech, Tessen, Radin, Prosouo, Turcouici, Preuatouici et Solnici villas cum pertinentiis suis; villam Domantici cum terra, quam redemisti de manibus Henrici filiorum de Holesniz, et aliis pertinentiis suis, videlicet Palici apud Dobressam, Rathouici, Cotouici, Malgost, Sedlce, Dambroua, Olezci, Ialche, Otok et Celche villas positas ex una parte fluminis, quod Odra dicitur, cum pertinentiis suis. Ex altero vero parte ipsius fluminis Pilzec, Cosanouo, Zuant, Crinichino, Zuidnica, Kozlouo, Harapouo, Bucou, Streganouici, Blis, Biscupici, Strezenino, que Malusouo dicitur, Iascorle, Camblouici, Galouo minus, Canchagora, Muchobor, Oporouo, Barinichi, Oltacino, Huzcouo et Gezmanouo villas cum pertinentiis suis; villam apud vadum Laui cum pertinentiis suis; Comornice et Replino villas cum pertinentiis suis; villam Sorauina, quam Benicus decanus Vratzlauiensis ad ipsum hereditario iure spectantem eidem ecclesie pia et provida liberalitate donavit, cum pertinentiis suis; Mandlouici, Vnorouici, Ozoretichi, Iasbrome et Boguslauici villas cum pertinentiis suis; villam Sorauina, quam Sdizlauus canonicus Vratizlauiensis ad ipsum hereditario iure spectantem eidem ecclesie provida et pia liberalitate donavit, cum pertinentiis suis; item aliam villam, que Sorauina dicitur, et villam Siluestri cum pertinentiis suis; Smarchouo, Radcouici, Cochutouo, Selum et Selun, Radosouici, Schurici, Gorice, Mancouici, Sedlacouici, Roprahtouo, Bazcouici, Sansrebrza, Rinacouici, Cresne et Ielenino villas cum pertinentiis suis; villam Pench cum pertinentiis suis, quam Victor decanus Vratizlauiensis ad ipsum hereditario iure spectantem eidem ecclesie pia et provida liberalitate donavit; Crepost, Vanzou, Biscupici, Gostuy, Zborouici, Lubech cum silva sibi adiacenti et Prandocino villas cum pertinentiis suis; tertiam partem ville Vincecomirici, Grodesouici, Osek, Neuenino, Racouici, Vzrochona et Gostecino villas cum pertinentiis suis. Iuxta castrum Suini Zkarici et Scirpici villas cum pertinentiis suis. Iuxta castrum Sandouel villam Gora cum pertinentiis suis. In territorio de Legniz Clembonouici, Olsane, Camparouo, Dambe, Lisouici, Maluch et Stobno villas cum pertinentiis suis; villam Babino cum pertinentiis suis, quam Johannes archidiaconus Wratizlauiensis ad ipsum hereditario iure spectantem eidem ecclesie pia et provida liberalitate donavit; villam Prseza cum pertinentiis suis. In districtu Glogouiensi et Bitomiensi Prichoua, Hrelouo, Olsane, Gorka, Cehleuici, Cridlouici, Zlani, Medilese, Starareka et Starareka villas cum pertinentiis suis. Possessiones et redditus, quos habes in Obisouo Tehozlaui, Camona, Transouo, Sepouo, Vroblino, Cirentici et Bochou villas cum pertinentiis suis. In districtu de Bolezlauech Ocenane et Biscupici villas cum pertinentiis suis; villam Ripi iuxta Lom cum pertinentiis suis. In ducatu de Opol villam Viazd cum pertinendis suis; villam Cluche cum pertinentiis suis, quam Sebastianus cancellarius . . ducis de Opol ad ipsum hereditario iure spectantem eidem ecclesie pia et provida liberalitate donavit; villam Scinaua cum pertinendis suis, quam Zbrozlauus castellanus de Opol ad ipsum hereditario iure pertinentem eidem ecclesie pia et provida liberalitate donavit. In episcopatu Poznaniensi Nalcho et Murinouo villas cum pertinendis suis, Chanouo super Vizlam et Biscupici, que est iuxta Bithom versus Cracouiam villas cum pertinentiis suis necnon et possessiones alias cum vineis, pratis, terris, nemoribus, usuagiis et pascuis in bosco et plano, in aquis et molendinis, in viis et semitis et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis. Ad hec cimiteria ecclesiarum et ecclesiastica beneficia nullus hereditario iure possideat. Quod si quis facere presumpserit, censura canonica compescatur. Preterea quod communi assensu capituli tui vel partis maioris consilii sanioris in tua diocesi per te vel successores tuos fuerit canonice institutum, ratum et firmum volumus permanere. Prohibemus insuper, ne excommunicatos vel interdictos tuos ad officium vel communionem ecclesiasticam sine consdentia et consensu tuo quisquam admittat aut contra sententiam tuam canonice promulgatam aliquis venire presumat, nisi forte periculum mortis immineat, ut dum presentiam tuam habere nequiverint, per alium secundum formam ecclesie satisfactione premissa oporteat ligatum absolvi. Sacrorum quoque canonum auctoritatem sequentes statuimus, ut nullus episcopus vel archiepiscopus absque Wratizlauiensis episcopi consensu conventus celebrare, causas etiam vel ecclesiastica negotia in Wratizlauiensi diocesi, nisi per Romanum pontificem vel eius legatum fuerit eidem iniunctum, tractare presumat, nisi forsan metropolitanus eius aliquod premissorum fecerit in casibus sibi a iure concessis. In ecclesiis quoque Wratizlauiensis diocesis, que ad alios pleno iure non pertinent, nullus clericum instituere vel destituere vel sacerdotem preficere sine consensu diocesani presumat. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatam ecclesiam temere pert urbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura salva sedis apostolice auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine dei et domini redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte subiaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Iesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen, amen, amen.
(Rota) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus ss. (BV).
+ Ego Oto Portuensis et sancte Rufine episcopus ss.
+ Ego Petrus Albanensis episcopus ss.
+ Ego Willelmus Sabinensis episcopus ss.
+ Ego Petrus tituli sancti Marcelli presbiter cardinalis ss.
+ Ego frater Iohannes tituli sancti Laurentii in Lucina presbiter cardinalis ss.
+ Ego frater Hugo tituli sancte Sabine presbiter cardinalis ss.
+ Ego Egidius sanctorum Cosme et Damiani diaconus cardinalis ss.
+ Ego Octauianus sancte Marie in Via Lata diaconus cardinalis ss.
+ Ego Petrus sancti Georgii ad Velum Aureum diaconus cardinalis ss.
+ Ego Iohannes sancti Nicolai in carcere Tulliano diaconus cardinalis ss.
+ Ego Willelmus sancti Eustacha diaconus cardinalis ss.
Datum Lugduni per manum magistri Marini sancte Romane ecclesie vicecancellarii, V id. augusti, indictione III, incarnationis dominice anno M°CC°X°LV°, pontificatus vero domini Innocentii pape quarti anno tertio.

Bleibulle an gelb-roten Seidenfäden.

Schlesisches Urkundenbuch, Herausgegeben von der Historischen Kommission für Schlesien, Zweiter Band 1231 - 1250, Bearbeitet von Winfried Irgang, Verlag Hermann Böhlaus Nachf., Wien-Köln-Gratz 1977