- 418 -

1299 - - , (Grüssau).

Herzog Bolko bekennt, in Grüssau ein Zisterzienserkloster mit Namen Mariengnade gegründet und mit genannten Besitzungen und Rechten ausgestattet zu haben.

Zwei Or. Breslau St.A. Rep. 83 Nr. 21 (A1) u. Nr. 22 (A2).
Ludewig, Reliquiae manuscriptorum 6, S. 369-376 Nr. 1 u. S. 377 Nr. 2. - SR 2531 - von Schweinichen, Regesten S. 112; H. Adler, Älteste Geschichte der am Fuße des Zobtenberges liegenden Dörfer..., Breslau 1871-73, S. 19 Anm. 2; Kat. I 813.
Beide Originale, von denen A2 heute sehr stark beschädigt ist, stammen mit großer Wahrscheinlichkeit von ein und derselben Hand, die auch Nr. 65 mundiert hat (Abhängigkeit in Petitsatz). - Dorsualvermerke A1: neuzeitlich bzw. unleserlich; A2: Privilegium fundacionis (14. Jh.); obl. L. Petrum (?) ad probandum (Rest unleserlich; 15.-16. Jh.).

[I]N NOMINE DOMINI AMEN. Facta mortalium quamvis sollempnia ac laude digna, si non scripto durabili testimonioque probabili fulciuntur, cito memorie hominum per decursum temporis elabuntur. Nos igitur Bolko dei gracia dux Slesie vestigia predecessorum nostrorum per pietatis opera recto tramite sequi cupientes simulque ad cultum divini servicii nostris eciam temporibus in ecclesia propagandum hiis litteris ad noticiam tam posterorum quam modernorum pervenire volumus, quod ad honorem principaliter omnipotentis dei sueque gloriose matris beatissime virginis Marie in remedium animarum nostre ac dilecte coniugis nostre domine Beatricis, set et progenitorum nostrorum cenobium religiosomm virorum in loco, qui Grisowe wlgariter dicitur, de novo instaurantes eidem loco florem immo fructum honoris et honestatis, discipline et religiositatis decrevimus inserere ordinem inquam Cysterciensem, quem certe ob eximie puritatis seu karitatis custodiam morumque ac virtutum, quibus prefulget, insignia spectali semper coluimus et colimus affectu, eiusdem nostre plantacionis filiacionem domui fratrum de Henrichow attribuentes, eo quod ipsius domus venerande persone ex preclara utique et graciosa dicti ordinis propagacione ortum noscantur ducere generosum. Ut autem prefata nostra fundacio ad comparandum meritum, quo in etemitate vivatur, in sui ordinis robore stabilis iugiter et inconwlsa permaneat, hereditates ac possessiones, quibus ipsum dei habitaculum religionis sancte ibidem primordium in presenti dotavimus, hic suis nominibus expressis ad maiorem evidenciam dignum duximus declarare. Predictis itaque fratribus et suo claustro, quod mutato nomine Graciam sancte Marie nuncupari maluimus, subscripta bona cum omnibus suis utilitatibus et proventibus deservire debebunt: Scilicet ipse locus Grisow in suo circuitu ducentos magnos mansos continens, hiis tribus villis sibi adiunctis, id est Gurtilersdorf solvente terciam dimidiam marcam argenti, Heinrichisdorf, Hermansdorf; item nova civitas Lubauia dicta cum suo circuitu omne ius plene habitura, quo cetere civitates in terra nostra utuntur, istis villis ei adiacentibus connumeratis, videlicet Blaseisdorf et Kazbach eidem contigua, que ambe sex marcas argenti censualiter solvunt in instanti: item Kunigishain, Stubin, Diterichisbach, Lindinowe, Grunowe, item Blaseisdorf circa Ianisbach, que una cum ipsa civitate Lubauia quinque marcas solvent argenti; item Sorotindorf, que alio nomine Phafindorf vocatur, cum silva sua; item villa Cydir solvens quinque marcas argenti, allodiis tamen ex parte civitatis Landishute sibi appositis e vicino. Que omnia et singula aquis, piscium capturis et clausuris, silvis, pratis, molendinis circumferencialiter per suos limites ex omni inclusis parte prehabito claustro in perpetuam possessionem damus, conferimus ac liberaliter elargimur omnino libera et absoluta ab omnibus videlicet angariis et perangariis, a solucionibus, exactionibus, vecturis, extorsionibus ceterisque omnibus serviciis seu gravaminibus, quibuscumque censeantur nominibus, sive illa ius Polonicale seu Theutonicale contingere decemantur. Villas nichilominus memoratas, que iam ibidem circumquaque sunt locate et que deinceps ab eisdem fratribus de novo locabuntur, ad ipsam civitatem Lubauiam volumus omnes cum omni iure ex integro pertinere, iudicium omne in causis tam maioribus quam minoribus hiis premissis de nostra speciali addentes gracia iudicio sanguinis eis concesso ob hoc et nominetenus hic expresso. Sepedicti ergo fratres universas causas per suos iudices in omnibus suis bonis et locis prenotatis, secundum quod tunc magis sibi competere videbitur, libere ex nunc iudicabunt nostris iudicibus, procuratoribus et officialibus in nullo ex hoc nostram inpedire valentibus seu audentibus voluntatem. Veruntamen de novis villis sive de bonis ibidem noviter locatis, in quibus singulis certus nondum census descriptus est, hoc fieri decrevimus, quod fratres ipsius nostri cenobii decem marcas argenti percipient annuatim ibidem, item in Wirkanisdorf septimum dimidium fertonem argenti, item de monte lapidum circa Friburk tredecim marcas argenti, quem videlicet montem fratres prefati

singulis annis pro tanta summa vel maiori, prout poterint, pro eorum utilitate exponent libere et absolute nullis nostris aut successorum nostrorum quibuscumque officialibus modo aliquo ipsos inpedire valentibus sive audentibus. Nullus eciam nostrorum vel nostrorum successorum officialium porcionem aliquam in dicto monte sibi usurpare modo quocumque presumat;

una cum officialibus nostris singulis annis pro tanta summa vel maiori exponent nostro libero de consensu:

hoc addicientes, quod conventores ipsius montis, ut eo plenius censum fratribus iam tactis persolvere valeant, poterunt per nostram terram cum duobus curribus absque thelonei solucione libere pertransire. Conferimus eciam prelibato claustro villas Richinowe et Qualisdorf et in eis quinquaginta malderatas et unam triplicis annone, scilicet tritici, siliginis et avene, et ibidem in censu decem et septem marcas argenti ac unum fertonem:

item Bertoldisdorf cum silva sibi adiacente cum omni iure, quo eam Zcobezlaus ab antiquo possedit,

item circa Strigun Villam Gotschalci liberam ab omni servicio ducali et in ea decem et septem marcas argenti preter unum fertonem; item Bertoldisdorf cum silva sibi adiacente cum omni iure, quo eam comes Zcobezlaus ab antiquo possedit, servicio dextrarii excepto, de quo fratres solutos esse volumus,

et ibidem in tritico duodecim malderatas ac duas mensuras, in siligine tantum et in avena tantum, in censu autem decem marcas argenti et dimidium fertonem et sex malderatas ordei apud villicum:

item circa Strelin mediam villam Strigow cum duobus mansis alterius medie partis ad villicum pertinentibus et in ea viginti malderatas quadruplicis annone, scilicet tritici, ordei, siliginis et avene; in tritico tres malderatas et tantum in ordeo, in siligine sex malderatas et octo mensuras et in avena tantum; in censu autem viginti marcas argenti: item prata cum rubetis et ortis in Wanwolwicz, quantum frui poterunt ex illis. Premissas itaque villas Richinow et Qualisdorf, Benoldisdorf et Strigow omnino liberas et absolutas ab omnibus videlicet angariis et perangariis, vecturis, araturis, vexacionibus, extorsionibus ceterisque omnibus gravaminibus, quibuscumque censeantur nominibus, fratribus prelibatis damus, conferimus ac liberaliter elargimur in perpetuam possessionem reservantes solummodo in ipsis nobis et nostris successoribus iura nostra ducalia, exacciones dumtaxat in pecuniis et annonis ducalibus cum pecunia monete, iudicium eciam saguinis. Villici autem dictarum villarum quamvis nobis et nostris successoribus servire teneantur, sicuti nobis semper servierunt ab antiquo, ipsi tamen respectum habere debent ad fratres dicti claustri tamquam ad dominos eorum hereditarios et temporales et ab ipsis resignaciones iudiciorum, quandocumque aut quocienscumque fuerit oportunum, suscipere tenebuntur. Qui villici tercium denarium, predicti vero fratres duos in penis sive emendis iudicialibus iure habebunt. Item claustro predicto conferimus et largimur in villis istis annonas de manso quolibet duas mensuras, unam scilicet mensuram tritici et tantum avene. In

item circa Richinbach Ernisdorf et Nouam Villam liberas conferimus et ibidem de mansis viginti quinque marcas argenti preter tercium dimidium fertonem, de remanenciis vero agrorum undecimum dimidium fertonem; item ibidem tres malderatas triplicis annone, scilicet tritici, siliginis et avene, ac tres mensuras, que omnia tam in annonis quam in argento currentis ac usualis monete fratres prenotati monasterii ex nostra sunt provisione singulis annis percepturi, ipsas eciam omnes villas ante suis nominibus expressas preter Wirkanisdorf perpetualiter possessuri. Item in

Parua Wira tres malderatas tritici preter duas mensuras et tantum avene;

habet enim quadraginta mansos, ex quibus prepositus habet duos, Bertoldus Lenman duos, villicus duos, et serviunt triginta quatuor;

in Magna Wira duas malderatas tritici et tres mensuras tantumque avene;

et habet quadraginta mansos, ex hiis plebanus habet duos, villicus sex, Ebirlinus unum, Gerdrudis unum, Richwinus duos, et serviunt viginti octo;

in Tampadil quinque mensuras tritici et tantum avene: in Caldinburn tres malderatas tritici et

septem mensuras et tantum avene et habet quinquaginta mansos, ex hiis plebanus habet duos. villicus quatuor, prepositus unum, et serviunt quadraginta tres;

quatuor mensuras et tantum avene:

in Bela duas malderatas tritici et tres mensuras ac tantum avene

et habet triginta mansos, ex hiis villicus habet tres, et serviunt viginti septem;

in Grodis circa Swidnicz duas malderatas ordei, in Phaffindorf duas malderatas ordei. item ibidem unam malderatam ordei preter duas mensuras, quas videlicet pretaxatas malderatas singuli debitores in singulis villis sibi vicissim hereditarie succedentes

Grodis scilicet et in Phaffindorf, omni exactione ducali submota,

iam dicto claustro certo tempore anni propriis eciam vecturis in suum granarium presentabunt inevitabiliter omni anno. Item prefato claustro et fratribus ibidem deo famulantibus nostram viilam Scriberisdorf wlgariter nuncupatam circa civitatem Swidnicz sitam, singulis annis in festo sancti Michaelis archangeli octo marcas et novem scotos currentis monete solventem censualiter, omnem eciam aliam utilitatem in ea ad nos pertinentem absolute et liberaliter damus in perpetuum possidendam. Item hereditatem wlgariter Sastrushe nominatam Bertoldi Ville contiguam sepedicto claustro conferimus cunctis semotis serviciis, vecturis et angariis liberam et absolutam,

cum supremo dominio et iudicio saguinis, sicut prenarratum est de villis circa monasterium et nominetenus expressum, ex speciali nostro favore ipsis concesso.

item circa antiquam civitatem Furstinowe in octo mansis de pascuis ibidem noviter locatis octo marcas usualis nummismatis in festo sancti Michaelis predictis fratribus contulimus ad perpetuam percepcionem iugiter nulla contradictione penitus accedente.

Hiis prehabitis adiungimus et ista, quod omnia, que ipsis fratribus in diversis locis assignavimus, ita plene et ex omni cordis nostri premeditata dilectione conferimus, quod, si aiiquid non solum in istis villis hic iam ultimo positis, sed et eciam in illis, quas ad perpetuitatem possessionis appropriavimus, in argento et annonis ceterisque utilitatibus processu temporis domino deo opitulante accreverit, hoc totum cedet et cedere debet fratrum nostrorum karissimorum usibus predictorum.

Ex nostra eciam donacione habent et habere debent fratres nostri ante prelibati vineta atque humuleta iuxta civitatem nostram Lenberk secundum propriam limitum suorum distinctionem illic factam agris et pratis quibusdam ab antiquo tempore annexis prescriptis et aliud quoddam circa Hain nostram similiter civitatem humuletum in villa, que dicitur Pomerium, copulantes. Carnium insuper quinque macella, unum videlicet in Landishuta civitate penes claustrum, unum in Hain, item unum in Iawor, item duo in Strigun, per seipsa quadraginta lapides in sepo solvencia ab omni penitus solucione et nos et prefatas ipsas nostras civitates aliquo modo contingente fratribus eiusdem nostri cenobii divinis cultibus perhenniter domino deo cooperante insistentibus omnimode reddimus absoluta.

Libertates preterea, quibus ipse reverendus ac deo placidus Cysterciensis ordo a sue sanctissime religionis originali principio floruit, gaudebat, nunc et gaudet, ab omnibus perturbacionibus ac inquietudinibus illesas semper esse volumus inviolabiliter et intactas, ita quidem, ut

fratres dicti nostri cenobii de omnibus liberas has nostras donaciones inpugnantibus, attemptantibus aut modo quocumque inpedire laborantibus iudicio ecclesiastico aut seculari iure se defendant,

diverse mechanice artes, frabrilis, pistorina, textorina, sutorina videlicet et sartorina, in omnibus atque singulis suis officinis eiusdem nostre fundacionis inibi ad hoc deputatis seu constructis licite ac inperturbate omne per ewm exerceantur fratresque universi ac singuli domino deo bonorum omnium remuneratori servientes ibidem publice vel privatim ac servituri in posterum plenum ius, secundum quod hic et ubique terrarum in suo ordine necnon iure hactenus fieri consuevit, libere habeant et quiete, ipsa scilicet quelibet sua mechanica opera iam superius enumerata vendendi integraliter sive paniculariter emendi ad victus sui utilitatisque necessitatem tam in ipso claustro Gracie sancte Marie quam intra omnes dominii nostri terminos, prout ipsis fratribus melius salubriusque visum fuerit.

nullius penitus unquam hominis contrarietate in hoc aliquatenus eis obsistente. Tanta siquidem nostra graciositate ac mentis liberalitate ideo iam sepedictum nostrum claustrum perfecte potiri volumus, quatinus ipsi quam dilecti nobis in Christo fratres ibidem in sui ordinis rigore ac vigore persistentes tanto ad celestia contemplanda liberiorem frequencius habeant animum, quo a terrenis tumultibus, a negociis et curis segregatum secularibus multorum id ipsum saluti non modicum provenire sperantes ad nostri eciam meriti, sed et progenitorum nostrorum continuum incrementum. Iste autem donaciones sollempnes, quamvis diverso tempore per nos sint facte, ipsas tamen in unum tandem redactas integraliter nostri sigilli appensione roboramus in perpetuam et omnimodam firmitatem. Acta sunt hec in ipso nostre fundacionis claustro scilicet in Gracia sancte Marie virginis, anno domini millesimo ducentesimo nonogesimo nono, presente Ludewico de Hakinburn. Affuerunt et tunc temporis barones nostri scilicet Bernhardus de Strel, Witiko de Kitelicz, Reinsko de Libintal, Vlricus de Lubin, Otto de Zoblus, Petrus et Frisko fratres dicti de Landiscrone, Apezko de Silicz castellanus in Strigun, Reinsko castellanus in Hornsberk, Apeczko de Vlok, sed et plures alii fide digni. Datum ibidem per manus domini Iohannis prothonotarii nostri.

An beiden Or. ehemals Siegel Herzog Bolkos, Typar D, an gelbroten Seidenfäden, laut Nehmiz (S. 57 u. Abb. nach S. 56) an A1 gefälscht, mit Rücksiegel, Typar D, heute an beiden Or. verloren.