Ambony

na

Śląsku

Witam na mojej stronie ...

Ambona (gr. szczyt, podwyższenie, niem. Kanzel), kazalnica – w budownictwie sakralnym miejsce służące kapłanom do czytania tekstów liturgicznych, głoszenia kazań. Przybierała różne formy architektoniczne: od trybuny wspartej na kolumnach (V-VI wiek) do zawieszonej na ścianie lub filarze z wejściem po schodkach. Ten drugi, najczęściej zachowany typ, rozwinięty w XVI wieku, złożony jest z korpusu-mównicy z parapetem, zaplecka i baldachimu. Baldachim zdobi na podniebieniu zwykle gołębica, a wieńczy figura. W poprzednich epokach ambona była często bogato zdobiona, a w czasach baroku przybierała wyszukane formy, np. łodzi, ryby czy okrętu.
W kościołach chrześcijańskich umieszczana była zazwyczaj po lewej stronie nawy głównej, w pobliżu prezbiterium. W XX wieku ze względu na rozwój nagłośnienia nie było już wymagane, żeby ambona była na podwyższeniu, co spowodowało masowe budowanie ambon w prezbiterium, w pobliżu ołtarza. Ambony takie przybierają postać mównicy: małego podwyższenia ze stołem, na którym kładzie się lekcjonarz. W rozumieniu liturgii ambona jest stołem (ołtarzem) Słowa Bożego. Jest to miejsce, na którym odbywa się pierwsza część liturgii Mszy Świętej, czyli liturgia słowa. Na ambonie dokonuje się pierwszy akt liturgii - liturgia zstępująca, czyli przemawianie Boga do człowieka.
W kościołach protestanckich ambona niejednokrotnie jest połączona z ołtarzem głównym w jednolitą konstrukcję, będąc w nim z reguły umieszczona centralnie w miejscu, które w ołtarzu w kościele katolickim zajmuje obraz. Bywa też umieszczana nad ołtarzem.
Na Śląsku w sumie jest ponad 7 000 miejscowości a w co drugiej znajdują się kościoły, a w nich niejednokrotnie wspaniałe ambony. Natomiast w małych wiejskich kościółkach można spotkać jakże piękne w swojej prostocie kazalnice lecz zachwycające swym wyglądem.
Nie umieściłem pod żadnym ze zdjęć opisów, bowiem uważam, że ambony są tak wspaniałym tworem iż w niemym zachwycie należy się jedynie delektować ich pięknem.
Na początek na stronie zamieściłem około 400 zdjęć ze 140 miejscowości i niewiele więcej kościołów, lecz liczę iż Państwo pomożecie mi w rozbudowywaniu tej kolekcji. Ambony są bowiem wspaniałym świadectwem minionej epoki, gdyż obecnie ich się już nie buduje.