- 017 -
1253 (26. lutego) Wrocław
Książęta bracia Henryk III. Biały i Władysław zakładają szpital Św. Elżbiety we Wrocławiu.
Dwa sporządzone oryginały znajdowały się we wrocławskim AP (1870), dokumenty Zakładu Św. Macieja nr 2 i 3, druk. U A. Theinera w Monumenta Poloniae I. 55...
— In nomino sancte et indiuidue trinitatis amen. Rex regum, dominus Jhesus Christus, in suis pauperibus se asserit refici et foueri dicens in ewangelio: Quod uni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis. In quibus verbis luce clarius fdeles suos ammonet et informat, vt hii, quos uniuersitatis conditor bonis temporalibus in hoc mundo plus ceteris honestauit, per opera misericordie, quibus repromissio uite eterne facta est, in celis inmarcescibiles sibi preparent mansioncs. Hinc est, quod nos Henricus et Vlodizlaus, duces Slesie, una cum domina Anna, matre nostra, necnon fratribus nostris, duce Bolizlao et duce Conrado, ad notitiam tam presencium quam etiam futurorum tenore presencium uolumus peruenire, quod pio inuitentes proposito ac intentioni clare memorie patris nostri Henrici, quondam ducis Slesie, hospitale construimus in ciuitate Wratizlauiensi in honorem sancte Elizabeth ad usum pauperum infirmorum, quos indifferenter in eodem hospitali, secundum quod eius suppetunt facultates, recipi uolumus et seruari statuentes, quod de predicti facultatibus hospitalis nichil extra terram Slezie erogetur, sed omnia deseruiant infirmis receptis ibidem et ministris,
3) qui ad seruicium antedicti hospitalis fuerint deputati, saluo eo, quod annis singulis dominabus, que circa matrem sororibus ordinis beati Augustini sub singulis dominabus, que circa matrem nostram sunt, dare teneantur decem marcas argenti Polonicalis. Quarum si aliqua debitum carnis exsoluerit, cius pars secundum iustam propositionem subducta ad hospitalis necessaria redigatur, et sic de singulis fiat, donec onmes in domino moriantur.
2. Item statuimus, quatinus post obitum domine matris nostro ab eodem hospitali in remedium animarum ipsius scilicet et nostrarum per magistrum, quicumque prefuerit eidem, elemosina quedam specialis in pios usus singulis annis perpetuis temporibus distribuatur, socundum quod instrumento super hoc a nobis specialiter edito et sigillato fuerit plenius declaratum. Et anniuersarii nostri ab eodem hospitali debent imperpetuum, prout in eodem speciali instrumento uidebitur ordinatum, fideliter procurari.
4) videlicet fratribus cruciferis stellatis et sororibus regula et signo degentibus ad seruicium supradicti hospitalis uniformiter deputatis. Volumus eciam, quod idem hospitale regatur secundum ordinem et habitum fratrum eorum, qui hospitali sancti Francisci Pragensi deseruiunt, quod karissima soror nostra Agnes ad egenorum refectionem construxit. Magister autem Wratislauiensis a suis fratribus in Polonia constitutis canonice eligatur.
2. Item statuimus, quatinus post obitum nostrum singulis annis in remedium animarum, videlicet patris nostri, illustris quondam ducis Henrici, et domine matris nostro et nostre, scilicet ducis Henrici, vigilie et missarum sollempnia in hospitali et in domo fratrum minorum et fratrum predicatorum sollempniter celebrentur, dueque candele assignentur, vna fratribus minoribus, altera predicatoribus. Insuper prandia claustralibus pretaxatis uolomus elargiri aliisque pauperibus elemosinam suscipientibus pro nomine Jhesu Christi. Hec uero omnia statoimus exhiberi per magistrum, qui tunc prefuerit iam predicte domui hospitalis.
3. Bona autem, super quibus idem hospitale nostrum fundatum est, sunt hec: Curia, in qua consistit ipsiun hospitale, et ecclesia sancti Mathie in eadem curia constructa. Item pars curie domine matris nostre usque ad turrem latericeam destructam post obitum eiusdem. Reliquam vero partem curie predicte donamus claustro et conuentui fratrum minorum in Wratizlauia. Item donamus eidem hospitali molendina sibi proxima, que fuerunt Hermanni, cum censu scilicet et hereditate et medietatem molendinorum, que sunt super Oderam penes ecclesiam omnium sanctorum. Item parochiam beate Elizabeth in ciuitate Wratizlauiensi cum suis pertinentiis et decimis de HermannowJerzmanowo, cz. Wrocławia.
, SulchowizSołtysowice, cz. Wrocławia. et de IrsehotinNiezidentyfikowana et curiis in Wratizlauia pertinentibus ad dotum ecclesie predicte. Insuper has uillas donamus sepedicto hospitali et hereditates cum ipsarum pertinentiis et terminis vniuersis: VlbimOłbin, cz. Wrocławia curiam cum agris et ortis pertinentibus ad illam, MocronozMokronos Górny, pow. Wrocław.
uillam, BogussizzeBoguszyce w pow. Strzelin uillam cum decima, quam contulit dominus episcopus de consensu capituli Wratizlauiensis, SecheniceSiechnice w pow. Wrocław uillam, SedelizzeSiedlec w pow. Wrocław uillam, OssobozoweOsobowice, cz. Wrocławia uillam, CamenizKamieniec Wrocławski w pow. Wrocław uillam, VlriciMłodoszów, cz. Kluczborka uillam, HonowoKuniów w pow. Kluczbork uillam, ChozzenowizChocianowice w pow. Kluczbork uillam, vbi eciam pro commutatione facta pro quibusdam aliis bonis donamus centum mansos et quinquaginta Franconicos sitos in hiis tribus uillis, uidelicet: CoiacowizKujakowice Dolne i Górne w pow. Kluczbork, CanowizNiezidentyfikowana et UlofchaŁowkowice w pow. Kluczbork. Item quinquaginta et quatuor mansos Franconicos, quos frater Merboto, magister hospitalis, emit a nobis pecunia domus, et super hos ducentos mansos Franconicos dominus Thomas, Wratizlauiensis episcopus, de concensu capituli sui decimas donauit.
4. Preterea concedimus hospitali prefato super hiis bonis locare ciuitatem et forum iure Theutonico, quod CruceburchKluczbork nuncupatur, et in eadem ciuitate donamus memorato hospitali omne iudicium ibidem libero iudicandum saluo eo, quod de summo iudicio, dum liberatur caput uel manus, tercius ad nos denarius pertinebit.
5. Item damus eidem hospitali decmiam uini de ZlupSłup w pow. Jawor et pomerium retro castrum Wratizlauiense concedontes eciam sibi libertatem cum uno rethi magno uel paruo et sagena super Oderam piscandi. Has itaque donationes, que suprascripte sunt, fecimus de uoluntate et consensu uenerabilis patris nostri domini Thome, episcopi Wratizlauiensis.
Et ut hec eadem, que auctore deo pro nostra uoluntate facta sunt, perpctuis temporibus robur optineat (!) firmitatis, presentem paginam sigillis domine matris nostre, nostris ac domini Thome, episcopi Wratizlauiensis, duximus muniendam.
Acta sunt hec in Wratizlauia anno ab incarnacione domini MCCLIII IIII Kalendas Marcii presentibus hiis: domino Wilhelmo, episcopo Lubucensi, domino Lanrentio, decano Wratizlauiensi, domino Cunrado, cantore Wratizlauiensi, baronibus uero Mrozchone, castellano de RetzhenNiegdysiejsza kasztelania w Ryczynie, pow. Oława, Jaza, castellano Wratizlauiensi, Gebhardo, castellano de SandoweNiegdysiejsza kasztelania Sądowel, dziś część wsi Lechitów, pow. Góra et fratre eius Thimone, Zbilutone iudice, Janusio, Menschiz, Bertoldo, Boguzlao Zwoin, Woizichone, filio Razlay, Johanne Ozzina, Gallo, fratre Priduoi, Boguzlao, filio Jauorii, Conrado Sweuo et filio eius Conrado, Vlrico dapifero, Vnimero et aliis quam pluribus.