- 189 -

1347-1355 Wrocław.

Korespondencja miasta Wrocław z cesarzem Karolem IV. Luksemburskim.

— Nota legaciones civitatis ad dominum nostrum Romanorum regem sub anno domini MCCCXLVII.
1347.
Primo die beate Cecilie [22. listopada] litera eidem domino directa est per Obir, ipsius nunccium, in qua continetur, quod civitas de ipsius successibus prosperis gratuletur et quod Tilo de Legniczz Legnicy a rege Polonie sive Fine de PobedistZ Pobiedzisk w Wielkopolsce onmino sit separatus.
Item quod dignetur mercatoribus providere de transitu a partibus Flandrie per NwrmbergNorymberga mitigatis conductibus viarum.
1348.
Item sabbato post epiphaniam [12. stycznia] domini litera directa est per Vugin continens, quod civitas LandishuteKamienna Góra sit expugnata et quod sine treugis stat cum rege CracouieKraków. Item dominus rex petitur, quod nulla castra aut bona alienet a ducatu Wraczlaviensi et quod breviter unum ydoneum nunccium de diversis negociis terrarum dirigere. Item sabbato ante iudicia [5. kwietnia] litera directa est domino regi per Nicolaum Boemum continens, quod domini consules regraciati sunt domino regi de animo benigne ostenso Tiloni Scriptori et Jacobo de Opulz Opola in legacionibus civitatis. Item quod dominus rex disponere dignetur tradendo in mandatis firmiter dominis episcopo et capitulo, militibus et terrigenis Wraczlauiensibus, ut se disponant nobiscum in defensionem terrarum usque ad ipsius domini regis adventum contra Polonos et ceteros. Item quod Poloni de Hurla exeuntes et redeuntes villam Rosintal incendiis nocturnalibus devastarunt.
Item die dominica, qua canitur quasimodogeniti [27. kwietnia], litera directa est per Gotschalcum continens, quod dominus rex dirigere dignetur unam literam generalem episcopo, capitulo et terrigenis, ut assistant civitati pro defensione terrarum per effectum. Item quod treuge a feste Georgii [25. kwietnia] prorogatesint inter dominum regem et ducem SwidniczensemŚwidnica usque ad festum penthecostes [8. czerwca], et quod Rydeburgenses nituntur mandata domini regis adimplere per invasionem terre ducis Swidniczensis, unde petitur dominus rex, quod ipsis Rydeburgensibus tradat in mandatis literatorie, ut de talibus desistant pendentibus treugis aut usque ad domini regis adventum. Item quod Wolframus de Kemenicz pendentibus treugis spoliavit homines et captivavit et quod rogatus nostris literis minime curavit homines captos solutos dimittere et ablata reddere. Item si quando et ubi dominus rex cum rege Polonie convenire contingeret, ut nobis intimaret et quod pro statu pacifico meditaretur nostro et terrarum. Item die dominica post Stanislai [11. maja] litera directa est per Vugin, in qua continebatur, quod dominus meditari dingnaretur pro pacifico statu terrarum, et si quando et ubi eum convenire cum rege Polonie contingeret, quod civitati intimaret, in qua litera sibi missa fuit inclusum rescriptum litere regis Polonie continentis, quod Wolframus de Kemenicz suos homines de Polonia captivaverit receptis ipsis 400 equis.
Item feria secunda post ascensionem domini [2. czerwca] litera est missa domino regi per Vugin, continens primo de exspiracione treugarum vocem jocunditatis [25. maja], demum post hoc Poloni cum magna valitudine gencium, videlicet 300 hastarum, inter quas fuerunt 100 thoraces et pedestres 600, districtum Wrasiensem cremaverunt, homines mutilaverunt pluresque captivos cum maxima preda 15 sex'a pecorum magnorum abduxcrunt, de quo eventu per certam investigacionem nunciorum nostrorum per vestrum judicem curie disposuimus eundem locum et diem intimare terrigenis et clero juxta continenciam literarum vestrarum eis directararum. Loco et die supradictis nostratibus ibidem venientibus de predictis quasi nullus subvenit; tandem fortificavimus nostrates cum curribus armatorum et equitibus, attamen propter nimiam multitudinem hostium, quum soli eramus cum dom. Hermanne de Porsnicz, invadere non poteramus, et sic illesi recesserunt nisi 10 captivatis per nostrates in primo aggressu oppidi WrasUraz w pow. Trzebnica.
Nunc iteram cottidie presomimus, terram ubique a° predicto devastari per eos, quam neminem habemus repognantem nec nobis in hoc adherentem, hucusque et Oderarzeka Odra parvus est, quod undique transitur, et cottidie premunimus, quod de die in diem fortificantur terram intrare volentes.
Item quod Conr. de Rideburg captivavit aliquos de hominibus ducis Swidn. qui dux dicit, si hoc permittimus, quod hoc idem permittere velit contra nos tempore veniente. Libentissime vidissemus treugas inter eos, et si placet, potestis sibi, Conrado, mandare, ut quiescat tempore treugarum durante, quum nostris inductibus hoc facere refutavit.
Item Wolframus de Kemnicz ad literas vestras dicit, se habere literas et mandata genitoris et vestra, quod debeat se vendicare et de ablatis se coram vobis volle expurgare. Item judex curie nostre verenter tenetur propter absenciam capitanei, quod veniunt armati propter rixas, et ibi nullus rigor juris observatur. Item capitulum ecclesie Wrat. misit mandata ad judicium curie provinciale et nostrum, quod nullus ordo juris Hellinboldo, quem dicunt excommunicatum, debeat subvenire, quod nunquam plus est auditum et pluries per eos est attemptatum, et nisi regia celsitudo in hiis promissis de oportuno providerit remedio, tota terra desoletur.
Die dominica ante Joh. Bapt. [22. czerwca] per Vugin directa est litera dom. regi, quod in gwerris cum Polonis stamus, et quod treuge cum duce Swidnic. expirabunt super Johannis [24. czerwca], et quod pro nobis dignetur meditari.
Sabb. a. Kiliani [5. lipca] litera per Vugin directa est in qua continetur, quod cum Polonis in gwerris stamus, et quoniam et qualiter nostrates in Polonia ante Hurlam fuerunt et quasdam villas cremaverunt, et quod treuge cum duce Swidnic. die dominica proxima exspirabunt [6. czerwca], et quod dom. rex meditari dignetur pro remediis oportunis. Fer. 2. post ad vincula Petri [4. sierpnia] litera directa est per Johannem, quod pro nobis dignetur meditari, si ipsum cum rege Polonie venire contingeret, quod mercatores nostri [cum] suis mercibus Russyam sine solucionibus novi theolonii et aliis gravaminibus inconsuetis procedere valeant, et quod dux Swidnic. mandavit extritulare in terra sua.
Item die Barthol. [24. sierpnia] per Johannem directa est [litera], in qua petitur dom., quod memoriam civitatis habeat in tractatibus apud marchionem Brandinburgensem et fratres suos, quod securi nostrates per terram marchionis transire valeant, quia per Poloniam non presumunt transire. Item quod juxta mandatum regium treuge cum duce Swidnicensi fidejussoribus sint firmate usque Galli [16. października].
1349.
Fer. 6. ante Judica per Johannem intimatum [27. marca] est de duce Swidnicensi, quod noluit inire treugas, quia dixit, omnia esse concordata. Item de transitu Russie, et quod Krig de Rydeburg deturpavit regem Polonie verbis et literis. Item quod civitas propter absenciam capitanei graves sufferat expensas. Item quod Iudei timent sibi propter famem communem. Item quod dominus nulli credat, qui aliquid dicat sibi de jure vel de consuetudine civitatis, sed differat et audiat responsum. Item quod litere petebantur ad regem Polonie et ad cruciferos quod si velint contendere, quod permittant mercatores Wratislavienses salvos transire. Item fer. 6. p. penth. per Johannem [5. czerwca] literatorie intimatam est, quoniam Iudei fer. 5. a. penth. [28. maja] per quosdam extraneos et exules et ignotos dom, consulibiis occisi sunt, et qualiter civitas devastata est per ignis voraginem, et quod dom. coss. propter repentinam accensionem prohibere non poterant, et quod dom, impetratores rerum et arearum Iudeorum ponat in dilacionem, quousque nuncii breviter ad dom, regem mittendi ante conspectum ipsius apparebunt.
Fer. 2. a. Mar. Magd. [20. lipca] scriptum est dom. regi per Joh. nuncium, quod capitaneus petit bona Iudeorum et quid sit in eo faciendum. Item quid sit faciendum cum debitis et literis inventis Iudeorum.
Item si dom. Tiroliensis velit habere hereditates et bona Iudeorum, quid ad hoc sit faciendum. Item si quid inveniretur in bonis et debitis Iudeorum, si civitati dare nollet, quod tum reditus ad ducatum spectantes reemantur. Item de racione capitanei qui raciocinatus est in crastino 6. Margar. [14. lipca] presente dom. de Donyn, quod summa omnium debitorum dom. regis antiqui se extendit ad 214 M. et 8. sco. Item summa racione capitaneatus sibi promissi de 4 annis 1200 M. Item summa omnium distributorum in dampnis, reysis et expensis omnium districtuum 1784 M. 3. fert. et sco.
Summa totalis distributorum 3199 mrc. et ½ fert. Item summa omnium perceptorum de exaccionibus, de pecuniis monetalibus, serviciis, captivis, penis, excessibus et omnibus aliis proventibus 1101 m. et sco.
Item omnibus computatis et defalcatis restant 2098 m. et 2 sco. capitaneo solvenda.
1354.
A° dom. 1354 die dom. Invocavit [2. marca] directa est litera ad dom. regem per dom. Pecx. de GogelowGogołów w pow. Świdnica, in qua continebatur, quod civitas retulit dom. regi graciarum acciones pro eo, quod legaciones civitatis ad eum delatas per Petr. graciose audivit et auditis finem imposuit concupitum. Item quod ad mandatum regium super recepcione literarum civitatum ducis Swidnic. quedam oriebatur altercacio super eisdem literis dandis, tamen inito consilio dom. Dithmari cancellarii ac aliorum consulum dixerunt cum eisdem: melius est nobis tales recipere literas in profectum dom. regis quam omittere, et sic eedem litere primo in Swidnicz concepte in presencia dom. regis date sunt fer. 4. a. fest. St Matthie [19. lutego] apost tali forma, secundum quod in copia inclusa literis dom. Ditimiari missis dom. regi continetur.
Item quod rex Polonie dixerit, se terram Russye propriis suis hominibus expugnasse, et quod illa via solum suis hominibus et mercatoribus patere deberet. Item quod dom. rex mandaverit suis literis, ex quo strate et vie publice versus Russyam per regem Polonie nostris mercatoribus indebite sic precluduntur, quod universos cives et mercatores dicti regis Polonie, quicumque ad loca nostra venirent, nullo alio expectato mandato dom. regis a nobis recedere et redire, unde venirent, cogere debeamus ipsos non sinendo res ipsorum apud nos dissolvere, religare aut vendere aut quaslibet alias negociaciones exhercere. Item si secundum premissa scripta dom. regis adversus cives et mercatores regis Polonie civitas se regere deberet, quod dom. rex hoc ipsi intimaret et suas dirigeret literas magistro generali et preceptoribus terre Prussye, virtute quarum cives et mercatores regia Polonie impedire valerent. Item quod due membrane dom. regis secundum ejus mandatum essent cancellate et deposite servate in deposito usque ad adventum dom. regis.
Item sabb. p. invocavit [8. marca] per dictum dom. Pecz. litera directa est ad dom. regem transsumpti super cives BregensesBrzeg, cui litere inclusa fuit qaedam copia litere Bregensis in qua quidem litera ultimo supplicabatur domino, quidquid pro iuris sentencia adversus dictos cives Bregenses virtute literarum regalium ac copie huiusmodi dandum sit, ut de hoc suis regalibus literis coss. Wrat. dignetur expressius informare.
De rege CracoviensiKrakowski occasione novitatum, quomodo nititur ducere aliam reginam prout dicitur a Tartaris fore exortam, sicut Nicol. Wirsingi scripsit civitati.
De dissensione inter regem Cracovie et Maczconem Borcowicz quomodo ipse rex propellit eundem Maczconem a suo regno, eciam quomodo idem Maczco exquisivit a civitate Wratislav. suis literis, ut in timore non debeat poni sed in tranquillitate pacis occasione civitatis.
De privilegiis civitatum ducis Swidnicensis quomodo presentata sint per civitates, et quomodo civitates eiusdem ducis contradixerint ultimum articulum in literis positum occasione promissi dominorum dom. regis et ducis partibus ex utrisque. Eciam dicatur dom. regi, quomodo dux Swidn. publice ad suos cives et homagiales, milites et vassallos dixit talibus verbis: si vos iubebo alteri prestare homagium, oportet quod iussum meum facietis.
Item dicatur, quomodo sui subditi et nuncii ducis Swidnic. Nic. de Syffridow et Nic. Zachinkirche literam dom. regis civitati per mandatum speciale, quod civitas deberet suffragium prestare duci Swidnic. in omnibus oportunitatibus et necessariis articulis contra quoslibet sibi adversantes, et dum hoc negocium hii duo predicti cum civitate tractassent, duos pociores et diciores Iudeos abduxerunt sine scitu civitatis, et sic Iudei recedere nituntur, quamvis omne promissum tam ex parte dom. regis quam civitatis firme et infragibiliter ipsis Iudeis secundum literarum suarum tenorem observatur.
(Verte Folium C.)
1355.
C. De debitis, que Bregenses in censu et in alia pecunia civibus Wrat. tenentur, quomodo iuramentis suis evadere nituntur, et solvere non curant, quamvis litere et privilegia satis manifesta et pura super eosdem Bregenses et civitatis et dom. ibidem ducis Boleslai, ducis Wenczeslai, ducis Ludevici et ducisse nomine eorundem debitorum et census possunt perhibere sufficienter. De maleficis, stragitundinariis, furibus, spoliatoribus, hominum occisoribus et ipsis consimilibus, qui morantur et hospitantur in bonis illorum dominorum et hominum, qui bona sua cum iure supremo possidere nituntur, et potissime sacerdotum, petatur ideo dom. rex. ut det medium huius, ut iudicium super eosdem maleficos habeatur. Simile sit huius, ut accidit in MuchoborWioska Muchobór (później Mały i Wielki) w roku 1928 przyłączona została do Wrocławia, dziś osiedla w byłej dzielnicy Fabryczna, quia ibi quidam dimissi fuerant per sacerdotes, et statim homines pauperes occiderunt.
De monachis et monialibus et aliis personis spiritualibus , qui petunt porciones devolucionum ipsarum parentibus mortuis et indebite et minus iuste homines invexant et alios eorum affines et amicos foro spirituali. De magnis debitorum honeribus ipsius civitatis, quomodo incole eius depauperati sunt per ignis voraginem, per impetum aquarum, sicuti nunc quod in reparacione molendinorum constat 300 m. Item quod debita ducis Wenczeslai et illorum Bregensium, quia suis creditoribus debita non solvunt. Eciam quia plures depauperati sunt de labore aurifodinarum in NiclosdorfMikołajowice w pow. Legnica.
De stratis versus Russyam, quomodo rex Polonie dedit responsum occasione stratarum earundem, ita quod nulli hominum vellet favere nisi suis, qui sibi adiuti fuissent contra Tartaros et ad alios sibi inimicantes.
De debitis Nicol. de Cracovia assignatis per dom. regem. De Franczcone Stillen, qui fovetur per ducem Swidnicensem, qui tum multum nostris concivibus insidiatur ad interitum rerum et personarum et potissime fratribus Slanczen dictis. De Henselino de Nyssaz Nysy ad dom. Lutherum.
A° dom. 1355 in crastino St. Elyz. [20. listopada] directa est litera dom. imperatori per Wolfelmanum, in qua continebatur, quomodo per mercatores inter dominos terre Prussye et Lythwanos tractatum sit de quadam strata propinque ducente de Prussia per Lythwaniam versus Russiam, ubi metas regni Polonie attingi non oportet, nulla tamen solucione theolonii mediante, et quod dom. imperator petatur, ex quo omnes strate sue subiciant maiestati, ut mandet dominis Prussie ad presens secus eum existentibus, quod opem et operam adhibeant, ut incepta debitum sorciantur effectum, mercatores dom. imperatoris tamquam ipsorum mercatores assumendo; nam si processum habere videretur, quod mercatoribus exinde profectus et commoda non modica oriantur.